
Ellerňiziň hünäri —
— kalbyňyzyň hünäri
Bir gyrasyna atyp gelýän daňyň altyn
reňki berlen, bir ýanyna bolsa ýaşyp gelýän şapagyň altyn reňki çaýylan,
ikisiniň arasy bolsa dürli öwüşgin atyp duran düzlük... Keteni… Bu-da ýeke-täk
türkmen gelin-gyzlarynda duş gelýän ajaýyp sungat eseridir. Arassa ýüpekden
dokalýan ketenileri türkmen gyzlary durmuşa çykanlarynda hökmany suratda diýen ýaly
geýýärler. Bu olaryň ömrüm daňy atandan tä ýaşýança öwüşgin atyp duran
owadan hem bir durkly, parahat, düz bolsun diýip edýän niýet-arzuwlary bolaýmasyn?
Türkmeniň maşgala durmuşy hakynda kese
ýurtly biri gözügidijilik bilen “Türkmen maşgalasynda uly bagt bar. Ol hem iki
tarapyň hem biri-birinden arkaýynlygy“ diýipdi. Ine, keteni köýnekde şol
arkaýynlygy görse bolýar. Keteni köýnek geýmegiň asyl manysyna düşünen, şol
köýnegine mynasyp millilikde ýaşamagyň gymmatynyň ähli gymmatlyklardan
ýokarydygyna düşünen gyz baran öýünde diňe bir özüni däl, maşgalasyny düz
saklamak bilen ýaşaýar.
Keteni dokalanda saçyň tary ýaly inçe
ýüpekden erişler ýüwürdilýär. Ol erişler adam häsiýetleridir. Ol tarlar
lülelerden soň — bu edep-terbiýedir, sazdan geçirilýär. Şeýdip häsiýetleriň
sazlaşygy emele gelýär. Aşakda iki üzeňňi bardyr — gije bilen gündiz. Olar
erişleriň arasyny açar —wagt seniň aýbyňam açar, ýagşy gylyk-
häsiýetleriňem. Taraçynyň elinde argaçly mäki bardyr, ol ony erişleriň arasyndan
geçirer. Bu seniň häsiýetleriň arasyndan geçýän alan manyň, çykaran
netijäňdir. Saz olary sazlaşdyryp ýüpek parçany emele getirer. Ýüpegi berk hem
reňkdar keteni köýnek geýen türkmen gözelleri siziň ömrüňizem berk hem owadan
bolmaga mynasypdyr. Ýüpeklerine pet berlen ketenili gyzlar enelerinden-atalaryndan pent
alan gyzlardyr.
Beýik Serdarymyzyň aýal-gyzlaryň
baýramyny ýokary derejede bellemek hakyndaky Permany bilen geçirilýän bu toý güni
hakyky eneleriň, gelin-gyzlaryň toýudyr. Egerde türkmen halysy ýaly haly, keçesi
ýaly keçe, ketenisi ýaly keteni… dünýede ýok bolsa, olary döreden çeper elli
gelin-gyzlar, mährem eneler hem dünýede tapylgysyzdyr. Türkmeniňem ähli
milletleriňki ýaly özboluşly, özüne mynasyp gelin-gyzlary bar. Olar her bir
maşgalanyň asudalygydyr. Diýmek tutuş türkmen iliniň asudalygydyr. Asudalyga-da taý
geljek zat barmy näme?!
|