Elleròiziò hünäri —
— kalbyòyzyò hünäri
Bir gyrasyna atyp gelýän daòyò altyn
reòki berlen, bir ýanyna bolsa ýaºyp gelýän ºapagyò altyn reòki çaýylan,
ikisiniò arasy bolsa dürli öwüºgin atyp duran düzlük... Keteni… Bu-da ýeke-täk
türkmen gelin-gyzlarynda duº gelýän ajaýyp sungat eseridir. Arassa ýüpekden
dokalýan ketenileri türkmen gyzlary durmuºa çykanlarynda hökmany suratda diýen ýaly
geýýärler. Bu olaryò ömrüm daòy atandan tä ýaºýança öwüºgin atyp duran
owadan hem bir durkly, parahat, düz bolsun diýip edýän niýet-arzuwlary bolaýmasyn?
Türkmeniò maºgala durmuºy hakynda kese
ýurtly biri gözügidijilik bilen “Türkmen maºgalasynda uly bagt bar. Ol hem iki
tarapyò hem biri-birinden arkaýynlygy“ diýipdi. Ine, keteni köýnekde ºol
arkaýynlygy görse bolýar. Keteni köýnek geýmegiò asyl manysyna düºünen, ºol
köýnegine mynasyp millilikde ýaºamagyò gymmatynyò ähli gymmatlyklardan
ýokarydygyna düºünen gyz baran öýünde diòe bir özüni däl, maºgalasyny düz
saklamak bilen ýaºaýar.
Keteni dokalanda saçyò tary ýaly inçe
ýüpekden eriºler ýüwürdilýär. Ol eriºler adam häsiýetleridir. Ol tarlar
lülelerden soò — bu edep-terbiýedir, sazdan geçirilýär. ªeýdip häsiýetleriò
sazlaºygy emele gelýär. Aºakda iki üzeòòi bardyr — gije bilen gündiz. Olar
eriºleriò arasyny açar —wagt seniò aýbyòam açar, ýagºy gylyk-
häsiýetleriòem. Taraçynyò elinde argaçly mäki bardyr, ol ony eriºleriò arasyndan
geçirer. Bu seniò häsiýetleriò arasyndan geçýän alan manyò, çykaran
netijäòdir. Saz olary sazlaºdyryp ýüpek parçany emele getirer. Ýüpegi berk hem
reòkdar keteni köýnek geýen türkmen gözelleri siziò ömrüòizem berk hem owadan
bolmaga mynasypdyr. Ýüpeklerine pet berlen ketenili gyzlar enelerinden-atalaryndan pent
alan gyzlardyr.
Beýik Serdarymyzyò aýal-gyzlaryò
baýramyny ýokary derejede bellemek hakyndaky Permany bilen geçirilýän bu toý güni
hakyky eneleriò, gelin-gyzlaryò toýudyr. Egerde türkmen halysy ýaly haly, keçesi
ýaly keçe, ketenisi ýaly keteni… dünýede ýok bolsa, olary döreden çeper elli
gelin-gyzlar, mährem eneler hem dünýede tapylgysyzdyr. Türkmeniòem ähli
milletleriòki ýaly özboluºly, özüne mynasyp gelin-gyzlary bar. Olar her bir
maºgalanyò asudalygydyr. Diýmek tutuº türkmen iliniò asudalygydyr. Asudalyga-da taý
geljek zat barmy näme?!
|
